Bir yazılım diline ücret ödenir mi?

Kısaca 'Evet'. Peki neden? Yazılım dilleri ilk çıktıkları dönemlerde genelde ücretliydiler. Çünkü geliştirilmeleri çok zaman ve çok deneyler gerektiriyordu. Veya tasarlandıkları makinalar ile birlikte sunuluyorlardı ve ücretleri makina fiyatının içindeydi.

Evet günümüzde birçok yazılım dili var ve bunların birçoğu ücretsiz. Fakat yazılım dillerinin ücretli olup, olmamaları farklı faktörlere bağlıdır. Bunlar şöyle:

• Dilin sunduğu teknik imkanların kısıtlı olması, onun ücretsiz olmasına neden olabilir.
• Dil lisans modeline göre ücretli veya ücretsiz olabilir.
• Eğer yazılım dili bir Skript motoruyla geliyor ise, genelde ücretsiz olur. Çünkü kodu korumak mümkün değildir. Bir müşteriye hazırlanan kod olduğu gibi müşterinin eline geçer. Bir adet satacak olsanız bile, kısa sürede birçok insanın eline ücretsiz olarak geçebilir. Bundan dolayı Skript motorlu dillerde kodu korumaktan ziyade, hazırlanan ve sunulan hizmet önplana çıkar. Bazı örnekler JavaScript, PHP ve Ruby dilleridir.
• Eğer yazılım dili makina veya sanal makina için derleme yapıyor ise, hem ücretli olabilir, hemde ücretsiz olabilir. Bu statü ise, yazılım dilini geliştiren yapımcıya bağlıdır.

Derleyici sunan yazılım dillerinin bazıları Açık Kaynak (Open Source) filozofisi çerçevesinde sunulur ve genellikle ücretsizdir. Fakat bu dilleri kullanacağınız zaman, beraberinde getirdikleri lisanslarına ve lisans şartlarına bakmakta çok fayda var. Eğer kapalı kodlu bir ürün geliştirmek istiyorsanız, o halde dilin beraberinde getirdiği veya genellikle bu dille birlikte sunulan modüllere, kütüphanelere dikkat etmeniz gerekir. Eğer yapmazsanız GPL lisansına veya benzeri bir lisansa bağlanabilirsiniz. Bu lisans altında geliştirilen uygulamaların kodlarını açık kaynak olarak sunmak zorunda kalırsınız. Bu durum ticari amacınız sıkıntıya girebilir. Bazı örnekler mesela GCC, JAVA ve MonoDevelop'tur.

Kapalı kaynaklı derleyiciler lisans konusunda %100 hürriyet sunar. Geliştirdiğiniz uygulamayı istediğiniz lisans altında sunabilirsiniz. Ayrıca kodunuzu kimseyle paylaşmak zorunda değilsiniz.

Peki günümüzde ücreti derleyiciler var mı?

Tabiki var. Microsoft Visual Studio Professional ve Enterprise sürümleri ücretlidir. IBM derleyeicileri ücretlidir. Intel C++ ücretlidir. Xojo ücretlidir ve birçok yazılım dilleri ücretlidir.

Bazı yazılım geliştiren firmalar artık piyasada olmadıkları için, onların zamanında geliştirdiği ve döneminde ücretli olan yazılım dilleri, günümüzde ücretsiz olarak indirilebiliyor. Mesela Borland Delphi veya Turbo Pascal gibi.

Bazı günümüzün şirketleri, mesela Google, geliştirdikleri derleyici yazılım dillerini ücretsiz sunmaktadırlar. Fakat ilk bakışta ücretsiz sunulan bu dillerde amaç farklıdır. Google mesela Android ve Chromium ekosistemlerini desteklemek ve her ücretli satılan uygulamadan sürekli bir miktar prim elde etmek için, uygulama geliştirici yazılım setlerini ücretsiz dağıtır.

Apple mesela kendi ekosistemi için uygulama portfoyunun genişlemesine katkıda bulunmak ve yine kendi ekosistemi üzerinden her satılan uygulamadan prim alabilmek için, xCode platformunu ücretsiz olarak sunar.

Peki günümüzde bir yazılım diline ücret vermek gerekir mi?

Eğer söz konusu dili kullanmak istiyorsanız ve/veya kullanmakta olduğununz dilin geliştirilmesini mümkün kılmak ve desteklemek istiyorsanız, o halde tabiki bir ücret ödemeniz gereklidir.

Bu normaldir. Günümüze ulaşan birçok yazılım dili zamanında ücretliydi ve çok sonraları ücretsiz oldu (mesela Java gibi) veya sonradan ücretiz bir sürümü daha çıktı (mesela Microsoft Visual Studio gibi).

Ücretli yazılım dilleri, ücretsiz olan dillerden genelde daha avantajlı imkanlar sunar. Mesela dile birebir uygun hazırlanmış bir kod geliştirme aracı, geniş çaplı yardım kaynakları, ücretsiz güncellemeler, birebir forum desteği vesaire gibi imkanlar sunarlar. Ayrıca ücretli yazılım dilleri genelde birçok modül beraberinde getirir ve bu modüller sayesinde çok güzel uygulamalar geliştirilebilmesi için imkanlar sunarlar. Modüllerin ne kadar önemli olduğunu mesela 'componentsource' gibi platformlardan anlayabiliriz.

Bir uygulamanın gerçekten iyi bir uygulama olması için onu geliştiren dil, araç ve modüller önemlidir. Bu genelde ücretli yazılım sistemlerinde önplan'da olan bir hizmettir. Ücretsiz olan diller bu konuda çok az veya yetersiz veya hiç imkan sunmaz. Varsada, genelde çoğu veya tüm modülleri vesaire kendiniz internetten arayıp, derlemeniz gerekir. Herşeyi kendi başınıza öğrenip, uygulamanız gerekir.

Peki Basit yazılım dili neden ücretli?

Basit 2009'dan bu yana geliştirilen ve geliştirilmesine devam edilen bir yazılım dilidir. İlk gerçek türkçe yazılım dili olmasıyla beraber, çok zengin bir altyapıya ve imkanlara sahiptir.

Ayrıca Basit sadece bir türkçe yazılım dili değildir. Basit'in öncelikleri sırasıyla şöyledir:

• Çok kolay ve hızlı anlaşılabilecek bir gramere sahip olması
• Öğrenme süresini kısa tutması
• Hızlı ve profesyonel sonuçlar sunması
• Birçok yaygın işletim sisteminde mevcut olması
• Sadece bir yazılım dili olarak kalmayıp, işe yarar sonuçlar elde edebilmek için hem modüller, hemde teknik imkanlar sunması
• Son olarak türkçe dilinde olup, dil bariyerini sıfıra indirmesi

Basit, kendisiyle sadece eğitim amaçlı deneyler yapmak için değil, kreatif çözümler üretmek ve ticari sonuçlar elde etmek için hazırlanmış bir yazılım dilidir. Basit ile geliştirilen uygulamalar ücretli veya ücretsiz olarak sunulabilir.

Bir kez alınan lisans karşılığında sonraki güncellemeler ücretsizdir. Ödenen ücret ile Basit'in gelişimine destek sağlamış oluyorsunuz. Siz Basit'e destek sağladıkça, Basit gelişecek ve size daha çok imkanlar sunacaktır.